مقدمه:
سواد رسانه ای به سه سطح عمومی، متوسط و پیشرفته تقسیم می‌شوند که مفاهیم عمومی به اینکه چگونه رسانه‌ها ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند تمرکز می‌کند و مفاهیم متوسط به چگونگی ایجاد معنا از مفاهیم رسانه‌ای می‌پردازد و همچنین مفاهیم پیشرفته تعامل رسانه‌ها و جامعه و نقش سواد رسانه ای در ایجاد تغییرات را بررسی می‌کند.
سواد رسانه ای، به معنی توانایی قدرت دسترسی، تحلیل، ارزیابی و انتقال اطلاعات و پیام های رسانه ایی است که می توان در چارچوب های مختلف چاپی و غیر چاپی عرضه کرد در ادامه مطلب بیشتر به این موضوع می پردازیم.
سواد رسانه ای چیست؟
در ابتدا به منظور اینکه به درک صحیح مفهوم سواد رسانه پی ببرید این عبارت را از هم جدا کنیم و همانطور که می دانید از دو عبارت سواد و رسانه تشکیل شده است، برگردیم به روز های اول مدرسه زمانی که می خواستیم خواندن و نوشتن را یاد بگیریم ابتدا معلم حروف الفبا را یاد می داد تا نسبت به شکل حروف، صدای آن ها و نحوه نوشتن آن ها دانش پیدا کنیم و سپس کنار هم گذاشتن حروف و خواندن و هجی کردن کلمات را یاد می گرفتیم و بعد از مدتی «کاربرد» کلمات در ساختن جمله‌ها و خواندن و نوشتن متون مختلف را آموختیم و بدین ترتیب «باسواد شدیم» مجموعه‌ای از دانش‌ها در کنار مهارت‌ها به اضافه کاربردها در کنار هم، ما را با سواد کرد. رسانه نیز وسیله ای می باشد که فرستنده می تواند پیام خود را به گیرنده منتقل کند که با مرور زمان ابزار های ارتباطی گسترش پیدا کرد که در واقع با آمدن رسانه های چاپی و الکترونیکی رسانه های جمعی شکل گرفت مهم ترین تفاوت رسانه های امروزی این است که می توانند پیام خود را با سرعت زیاد به طیف وسیعی از مخاطبان برسانند. بنابراین همانطور که یادگیری خواندن و نوشتن به ما کمک می کند تا بتوانیم معنای جملات ساده و پیچیده را بفهمیم، سواد رسانه هم اینگونه است که با یادگیری آن می توانیم انواع رسانه‌ها و تولیدات رسانه‌ای را درک، تفسیر و تحلیل کنیم هر رسانه دارای نشانه های خاصی است که شناختن این نشانه ها می توان نقش مهمی در با سواد شدن ما داشته باشند.
به عبارت دیگر می توان سواد رسانه را اینگونه تعریف کرد که هوشیاری مخاطب در ارتباط با رسانه ها و آگاهی از اینکه پیام با چه اهداف و موقعیت ارائه می شود تا بتوان تفسیر درستی از برنامه های مختلف رسانه ارائه کنند افراد، با سواد رسانه می توانند پیام های پیچیده موجود در محتوای تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها، مجلات، کتاب‌ها، بیلبوردهای تبلیغاتی، اینترنت و سایر رسانه‌های مستقل کشف کند. بنابراین سواد خواندن و نوشتن در کنار سواد ارتباطی، سواد عاطفی، سواد رایانه‌‌ای، سواد مالی و البته سواد رسانه‌ای شش معیار امروزی یونسکو برای باسواد تلقی‌شدن در عصر حاضر به شمار می رود.
رویکردها به رسانه
برای مواجهه خلاق در عصر ارتباطات باید واقع بین باشیم که فرد با آگاهی نسبت به مزایا و تهدیدات رسانه، با سیاست برنامه‌ریزان به استفاده محدود و مشروط از رسانه روی می‌آورد بنابراین بهتر است واقع بین باشیم و با قوت و استحکام به فکر برنامه ریزی و رشد باشیم تا بتوانیم از مزایای سواد رسانه بهره ببریم و سواد رسانه خود را بالا ببریم.
سواد رسانه در فضای مجازی
اینترنت و فضای مجازی رسانه های دیگر را مغلوب کرده اند فضای مجازی دارای قابلیت های می باشد که در همه جا حضور دارد این دستگاه قابل حمل است و همه آن را دارند بنابراین ترکیب شده همه رسانه ها را می توان در فضای مجازی و اینترنت مشاهده کرد این شرایط ممکن است برخلاف ارتباط رودرو، برخی شیادان گنجشک های رنگ شده ای را در برابر دید مخاطبان قراردهند بنابراین بوجود آمدن نهاد رسیدگی به تخلفات به این معنی است که این فضا آفت های را برای مردم بوجود آورده است باید توجه داشت، جذابیت‌ها و همه‌جایی‌بودن این رسانه، ممکن است ابعاد دیگر زندگی را مختل سازد.
کمک سواد رسانه ای به افراد جامعه
- هر آنچه که رسانه ها می خواهند ما را به باور آن برسانند را تشخیص بدهند.
- چگونگی ایجاد پیام های رسانه ای را درک کنند.
- اطلاعات غلط، تعصبات و دروغ های رسانه ای را تشخیص بدهند.
- پیام‌های رسانه‌ای را براساس تجربیات خود، باورها و ارزش‌هایشان ارزیابی کنند.
- پیام‌های رسانه‌ای خود را طراحی، ایجاد و توزیع کنند.
بنابراین می توان گفت یکی از مهارت های مهم زندگی سواد رسانه می باشد که در زندگی عمومی سواد رسانه به درک چگونگی ایجاد فرهنگ توسط رسانه‌ها و انحصار رسانه‌ای کمک می‌کند.
نویسنده: معاون فناوری، راحله عزیزی
تایید کننده مطلب: مدیریت آموزشگاه، طیبه کفاش