مقدمه:
قلب عضله ای تو خالی با بافت ماهیچه ای اختصاصی به اندازه مشت بسته شما و وزن حدود 300 گرم است که از شگفتگی های خلقت به شمار می رود. قلب مظهر مهر ، کین و تنها عضو بدن است که یکتا و بی همتاست و اگر نباشد دیگر حیاتی نیست . این پمپ عضلانی که در طول عمر بشر هیچگاه از حرکت نمی ایستد تا استراحتی داشته باشد.
آغاز پیدایش قلب:
قلب جنین درهفته چهارم پس از لقاح شکل می گیرد و شروع به تپش می کند . در این زمان ممکن است مادر حتی از بارداری خود آگاه نباشد .
وجه تسمیه قلب:
واژه قلب به معنای دگرگونی است . این عضو به علت این که باعث دگرگونی خون و تبدیل خون تیره کم اکسیژن به خون روشن و اکسیژن دار می شود قلب نامگذاری شده است. در دگرگون کردن خون ،قلب مانند یک تلمبه عمل می کند.
شگفتی ماهیچه قلبی:
در قلب سیستم ماهیچه ای منحصر به فردی وجود دارد به طوری که بعضی از یاخته های آن قادر به تولید تکانه های الکتریکی ضعیفی می شود که همین ایمپالس های الکتریکی سبب انقباض کل ماهیچه قلبی می شود. بنابراین با داشتن این چنین سیستمی برای تپیدن ، نیازی به مغز ندارد . قلب حتی زمانی که خارج از بدن قرار بگیرد تا وقتی که اکسیژن و مواد غذایی به یاخته هایش برسد از تپش نمی ایستد.نیرویی که قلب در هر تپش ایجاد می کند مساوی نیرویی است که بابد برای زدن یک ضربه محکم در بازی تنیس صرف کنید. ماهیچه قلب همواره به شدت کار می کند و می تواند به طور متوسط یک میلیون بشکه خون را در کل عمر پمپ کند . این حجم معادل ظر فیت سه تانکر عظیم نفتی است.
حقایقی شگفت انگیز در مورد قلب و سیستم گردش خون انسان:
- تعداد ضربان قلب هر انسان بالغ روزانه حدود 115 هزار بار می باشدو تعداد آن در میانگین طول عمر 70 سال به 2.5 میلیارد بار خواهد رسید.
- قلب هر انسان روزانه 7570 لیتر خون پمپاژ کرده و این خون هر روز 19312 کیلومتر را در بدن طی می کند. این فاصله چهار برابر طول کشور آمریکا است.
- اگر سیستم عروق خونی بدن را روی زمین پهن کنید طول آن به حدود 96هزار کیلومتر می رسد.
- بعضی از مویرگها 10 برابر کوچک تر از یک تار موی انسان هستند به طوری که سلولهای خونی مجبور هستند به طور یک ردیفی پشت س هم از داخل آنها عبور کنند.
عوامل موثر بر سلامت قلب:
براساس آمارهای موجود بیماری های قلبی یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در بسیاری از کشور هاست. با این حال چند درصد از ما دقیقا می دانیم که چطور باید از این ماهیچه فداکار استفاده کنیم .چندین عامل از فاکتور های مهم سلامت قلب هستند:
- فشار خون ، فشار خون غیر طبیعی عامل مهمی در به خطر انداختن سلامت قلب ماست. فشار خون بالا خطر سکته های مغزی را هم به دلیل مسدود شدن یا پاره شدن رگهای خونی در مغز افزایش می دهد. رعایت رژیم غذایی کم چرب و استفاده از سبزی جات و میوه هایی با میزان سدیم پایین ( سدیم در غذاهای فرآوری شده و غذاهای رستورانی به مقدار زیاد وجود دارد. ) ، عدم مصرف الکل و دخانیات ، ورزش کافی و منظم و کاهش استرس همه به تنظیم فشار خون کمک می کند بر سلامت قلب
- دیابت مشکلات قلبی علت اصلی مرگ در میان افراد مبتلا به دیابت است. کنترل دقیق میزان قند خون خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد
- چاقی و اضافه وزن که می تواند منجر به افزایش سطح کلسترول بالا فشار خون و دیابت شود.
- عدم تحرک بدنی ، افرادی که تحرک ندارند بیشتر از افرادی که به طور منظم ورزش می کنند در معرض خطر حمله قلبی هستند. ورزش ماهیچه قلب را تقویت می کند و رگ ها انعطاف پذیر تر می نماید.
کلام آخر
خداوند در قرآن یاد و نام خودش را مایه آرامش دلها و قلبها معرفی کرده است . اگر چه شاید منظور این آیه شریفه قلب ماهیچه ای و گوشتی نباشد . اما ناگفته نماند که سلامت روح و روان بر سلامت جسم موثر است همچنانکه سلامت جسم بر سلامت روح و روان اثر دارد. بنابراین داشتن آرامش و توکل بر ایزد منان همچنان که دل ما را تسلی می دهد موجب سلامت قلب و بهبود عملکرد آن خواهد شد. پس بیاییم شاد باشیم و شاد زندگی کنیم و با یاد خدا آرامش را به قلب خود هدیه بدهیم و فراموش نکنیم که راز خوشبختی رسیدن به آرامش است .و با رسیدن به آرامش قلبی سالم خواهیم داشت.
جمع آوری کننده مطلب : دبیر زیست شناسی دبیرستان امام حسین (ع) ، خانم زهرا سالاری اول
تأیید کننده مطلب: مدیریت آموزشگاه ، خانم دکتر کفاش